Akademik Veri Yönetim Sistemi
Toktaş Ş. (Yürütücü), Şimşek M. L.
TÜBİTAK Projesi, 2011 - 2013
1926 yılında İsviçre Medeni Kanununun uyarlanıp kabul edilmesiyle kadınlar erkeklerle eşit miras hakkına sahip oldular. Bunun öncesinde miras konusunda kadınlar erkeklere göre dezavantajlı bir konumdaydılar. Cumhuriyetin kurulmasından bu yana kadınların sosyal ve hukuki konumlarında pek çok iyileşme gerçekleşti. Peki ama kadınların miras konusundaki kişisel tecrübeleri bunlarla örtüşüyor mu? Bu projenin amacı mirası sosyal bir pratik olarak tanımlamak ve kadınların mirasla ilgili tecrübelerini ve beklentilerini mülkiyet özelinde araştırmaktır. Miras pratiğini anlayabilmek için orta yaş grubundan (40-60 yaş arası) 40 kadınla yarı-yapılandırılmış derinlemesine mülakat yapılacaktır. Bu örnekler orta ve üst sınıf, kent kökenli, Cumhuriyet değerlerini (laiklik, kadın erkek eşitliği, çağdaşlık, kız çocuklarının eğitilmesi, kadının toplumsal statüsünün çağdaşlık değeri olarak görülmesi, vs.) benimsemiş kadınlar; ve orta ve üst sınıf, son yıllardaki yükselen sermaye hareketliliğinden etkilenmiş, muhafazakar değerlere (kadın erkek arasında fıtrat farklılığı, kadının aile içindeki rolünün ön plana alınması, anne ve eş bağlamlarında kadının toplumsal statüsünün bir değer olarak anlamlandırılması, İslami örf ve adetleri yoğun bir şekilde deneyimleyen, gibi) sahip kadınlar olarak ayrılacaktır. Birinci grup için Nişantaşı, ikincisi için Florya uygun görülmüştür. Bu iki bölge yüksek refah seviyesi ve özellikle emlak olmak üzere mülk sahibi sakinlere sahiptir.
Bu iki grup üzerinde çalışarak cevap bulmaya çalışacağımız sorular şunlardır: Kadınlar mirası, özellikle de gayrimenkul mirası edinmeyi bir hak olarak görüyor mu? Miras üzerinde hak iddia edebiliyorlar mı? Ediyorlarsa, hak taleplerini hangi gerekçelere yaslamaktalar? Eğer miras hakkından vazgeçme veya daha düşük bir miras payına razı oluyorlarsa, bu rızaları hangi sebeplerle şekilleniyor? Miras olarak para mı yoksa gayrimenkul mü tercih ediyorlar? Para, mülkiyet, emlak, vs. kadınlar için ne anlam taşıyor? Bunlara ek olarak bu kişilerin ailelerindeki miras tecrübelerini ve genel olarak miras paylaşımı süreçlerini de inceleyeceğiz. Bu birbirinden farklı iki grubu kullanmak bize sadece hukuki düzlemdeki miras ve mülkiyet paylaşımı ile ilgili değil, Medeni Kanunun sosyal ve bireysel düzlemde nasıl deneyimlendiğini anlamaya yarayacaktır.