Akademik Veri Yönetim Sistemi
Politik Ekonomik Kuram, cilt.8, sa.4, ss.971-988, 2024 (Hakemli Dergi)
Uluslararası düzeyde elverişli konuta erişim noktasında kriz yaşanmaktadır. Finansallaşmanın etkisi ile günümüzde konut sosyal bir hak olmaktan ziyade bir metaya dönüşmüştür. Özellikle, uluslararası kamusal bir sorun olarak COVID-19 pandemisinin yol açtığı ekonomik ve sosyal sorunlar, konut haklarının ve yetersiz barınma koşullarının ne derece önemli ve acil çözülmesi gereken uluslararası bir güvenlik sorunu olduğunu gözler önüne sermiştir. Ancak, literatürde finansallaşmanın konut sektörü üzerine etkileri, özellikle insan hakları perspektifinden yeterince ele alınmamaktadır. Yapılan çalışma, finansallaşma ekseninde konut sektöründe fiyat artış nedenlerini ve alınabilecek ekonomik ve sosyal tedbirleri tartışmayı amaçlamaktadır. OECD ve Avrupa Birliği ülkelerinde finansallaşma boyutu ile konut fiyat artış nedenlerinin ele alındığı çalışmada elde edilen bulgular şunlardır; Finansallaşma akımı, uygun fiyatlı ve yeterli bir yaşam standardına sahip konutlara erişimi olumsuz yönde etkilemektedir. Konutun günümüzde spekülatif amaçlı yatırım aracı olarak ele alınmaya başlanması, barınma ihtiyacının sosyal yönünü erozyona uğratmaktadır. Sosyal konutların özelleştirilmesi uygulamaları, insan hakları karşıtı politikaların yükselmesine ve sosyal konut harcamalarının azaltılmasına yol açmaktadır. Bu nedenle öncelikli olarak konut hakkının insan hakları ilkelere çerçevesinde ele alınması gerekmektedir. Sosyal konut üretimine yönelik doğrudan kamu yatırımları artırılmalı ve sosyal konutların özelleştirilmesi uygulamaları terk edilmelidir. Devletlerin ve yerel yönetimlerin, konut fiyat artışlarını dizginlemek ve konutlara adil erişim sağlamak için verimli, kapsayıcı ve sürdürülebilir konut politikaları tasarlamaları, konutu insan hakları kapsamında kamusal mal olarak yeniden ele almaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.