Ulusal ve ulus üstü normlarda zor kullanma araçlarından biri ola - rak düzenlenen kelepçe kullanımı Türk hukukunda kolluğun yetkisi dahilinde uygulanmaktadır. Her ne kadar kelepçe kullanımında takdir yetkisi belirli makamlara ait olsa da bu yetkinin hangi hukuki sınırlar içerisinde kullanılacağı açıktır. Ancak uygulamada göz ardı edilen bu sınırlar insan onuruyla bağdaşmayan kötü muamele yasağını ihlal etme- nin yanı sıra, kişilerin kelepçeli vaziyette görüntüleniyor olması, suç- lu oldukları izlenimini güçlendirmekte ve suçsuzluk karinesine gölge düşürmektedir. Diğer taraftan kamuoyunun kelepçeli kişi hakkındaki önyargısı lekelenmeme hakkının ihlal edilmesine ve toplum hafızasına kazınan suçlu imajının değişmemesine yol açmaktadır. İnisiyatif alanı kolluğa ve ilgili diğer makamlara bırakılmış olan bu maddi güç aracıyla ilgili hukuki çerçevenin doğru şekilde ifade edilmesi elzemdir. Kamu düzeninin sağlanmasından ve bozulan kamu düzeninin ye- niden tesis edilmesinden sorumlu kolluk kuvvetlerinin yetkileri da- hilindeki zor kullanma araçlarını doğru şekilde idare edebilmesi Dev- letin insan hakları konusundaki ödevlerinin bir gereğidir. Bu nedenle zor kullanma araçlarının yanlış sevk ve idaresinin neticelerinin orta- ya konulması gerekmektedir. Çalışmada, kolluğun kelepçe kullanımı bağlamında hem Anayasa Mahkemesi hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları değerlendirilecektir. Maddi bir güç unsuru olan kelepçenin insan hakları boyutunun değerlendirilerek kelepçe kul - lanma yetkisinin hukuki çerçevesinin çizilmesi ve bu yetkinin kullanımında dikkat edilmesi gereken ilkelerinin belirlenerek ortaya çıka- bilecek hak ihlallerinin giderilmesi çalışmanın amaçlarındandır.
The use of handcuff is a tool of using force for both national and supernational norms. Even though the responsibility of using handcuff belong to relevant authorities, it’s clear within which legal limits this authority will be used. However, the limits which mention on regulations are ignored in practice, so these violations cause the ban on ill-treatment incompatible with human dignity. More, the prejudice of the public about the handcuffed person leads to the violation of right not to be labelled as criminal and to the as criminal that is engraved in the public’s memory. It’s essential that the legal framework regarding power about using force, whose initiative area has been charged of to relevant authorities, should be expressed correctly. In order to provide public order and re-establish the deteriorated of public order, the state’s means of using force are under the jurisdiction of law enforcement. The correct use of force is a duty of the state in terms of human rights. Thus, it is necessary to be aware to what kind of consequences the means of using force can lead to. This study will evaluate the use of handcuffs by law enforcement officers with the decisions of the Constitutional Court and the European Court of Human Rights. Evaluating the human rights dimension of handcuffs, which is a material power factor, drawing the legal framework of the power to use handcuffs and determining the principles to be considered in the use of this power are the aims of the study.
