Bu çalışmanın konusunu Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin iç güvenlik teşkilatı Emniyet Genel Müdürlüğünün yüz yıllık tarihçesi oluşturmaktadır. Çalışmada tarihsel araştırma yöntemiyle Emniyet Genel Müdürlüğünün kuruluşundan itibaren idari ve hukuki yönden önemli değişim noktalarının neler olduğu sorusuna yanıt aranmaktadır. Akademik literatürde Osmanlı Dönemi ve Erken Cumhuriyet Dönemine odaklanan Türk polis tarihi çalışmalarına rastlanmakla birlikte Türkiye Cumhuriyeti’nin yüz yıllık siyasi tarihi bağlamında Emniyet Genel Müdürlüğünün kronolojik gelişiminin ilk kez bütünlükçü bir biçimde ele alınışı, bu çalışmanın özgün yanını oluşturmaktadır. Araştırmanın kuramsal temelinde Emniyet Genel Müdürlüğünün Fransız modeli bir idari ve hukuki yapılanması ile merkezi örgütlenmeye dayalı bürokratik bir geleneğe sahip olması üzerine odaklanılmaktadır. Elde edilen veriler doğrultusunda Emniyet Genel Müdürlüğünün kronolojik gelişimi temel olarak beş başlık altında ele alınmıştır. Birinci bölümde Erken Cumhuriyet Dönemini kapsayan 1923-1950 yılları arasında Emniyet Genel Müdürlüğünün işlevsel ve mevzuat değişimleri betimlenmiştir. İkinci bölümde, Türkiye’nin demokratikleşme ve kentleşme pratiğiyle birlikte 1950’li yıllarda Emniyet Genel Müdürlüğünün değişen güvenlik parametreleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 askeri darbelerinin Emniyet Genel Müdürlüğü üzerindeki etkileri özetlenmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümü 1990’lı yıllarla birlikte hız kazanan küreselleşme ve terörle mücadele faaliyetlerinin Türk polis teşkilatı üzerindeki etkilerine odaklanmaktadır. Çalışmanın beşinci ve son bölümünde ise 2000’li yıllardan günümüze, diğer bir deyişle yüz yıllık cumhuriyet tarihinin son çeyreğinde hız kazanan güvenlik krizleri karşısında Emniyet Genel Müdürlüğünün kurumsal refleksleri ele alınmaktadır. Çalışmanın sonunda Emniyet Genel Müdürlüğünün sivil ve dinamik idari yapısının giderek güçlendiği ve 21. yüzyıl krizlerine daha hızlı ve etkin kurumsal çözümler ürettiği öne sürülmektedir.
The subject of this study is the history of the General Directorate of Security which is the police organization of the Republic of Türkiye in the centennial year of its establishment. The study seeks to answer the question of what have been the important administrative and legal change points of the Türkiye National Police since its establishment through historical research. In the academic literature, studies on the history of the Türkiye police focus mainly on the Ottoman period and generally on the early Republican period. The unique aspect of this study is that it deals with the chronological development of the Türkiye National Police in the context of the hundred-year political history of the Republic of Türkiye. On the theoretical basis of this study, it is argued that the General Directorate of Security has a bureaucratic tradition based on centralized organization with a French model administrative and legal structure. In line with the data obtained, the chronological development of the General Directorate of Security is discussed under five headings. The first section describes the functional and legislative changes in the General Directorate of Security between 1923 and 1950, which also covers the early Republican period. In the second section, the basic security parameters of the General Directorate of Security in the 1950s are examined along with Türkiye's practice of democratization. The third section summarizes the effects of the coups of May 27, 1960, March 12, 1971 and September 12, 1980 on the Türkiye National Police. The fifth and final part of the study deals with the institutional reflexes of the General Directorate of Security in the face of the security crises that have accelerated since the 2000s, in other words, in the last quarter of the hundred-year history of the republic. At the end of the study, it is argued that the civilian and dynamic administrative structure of the General Directorate of Security has gradually strengthened and produced faster and more effective institutional solutions to the crises of the 21st century.
