Uluslararası ilişkilerin gerçek aktörü olarak devletleri gören geleneksel kuramların etkisindeki vekâlet savaşları literatürü, Yemen İç Savaşı’nda bölgesel güçteki devletleri merkeze alıp Yemenli aktörlerin hareket kabiliyetini çok sınırlı görmektedir. Şüphesiz doğruluk payı olan bu yaklaşımdan hareketle müvekkil – vekil ilişkisini sadece tek taraflı ilerleyen şekilde varsaymak ne kadar doğrudur? Yemen, tarihi boyunca dış müdahalelere açık olmuş ve bu olgu 2015 sonrası dönemde daha görünür bir hal almıştır. Bu dönemde güçlenen İran – Husiler ilişkisi, genellikle bölgesel nüfuz mücadelesi çerçevesinde İran’ın merkezde olduğu analizlerle ele alınmaktadır. Ancak bu çalışma, İran’ın Husilere olan desteği üzerinden Husileri salt etkisiz bir vekil olarak gören literatürü eleştirmekte olup vekâlet ilişkisinin çok yönlü, çok taraflı ve çok boyutlu olduğunu değerlendirmektedir. Sonuçta devlet-dışı aktörlerin devletleri, bölgesel sistemi ve bu sistemdeki güç dengesini şekillendirme kapasitelerini göz önüne alarak Husilerin konjonktürel gelişmelerden faydalanıp kendi mücadelelerini bölgeselleştirerek İran’ı savaşın içine çekip kendi güçlerini arttırdıklarını, aynı zamanda İran’la ilişkilerinde geniş bir manevra alanı oluşturabildiklerini savunmaktadır.
Previous studies on proxy wars, which are generally under the influence of mainstream theories that consider states as the real actors of international relations, focus on regional states and ignore the potential role of non-state actors in Yemeni Civil War. Based on this partially accurate assumption, how justifiable is it to assume that the proxy-agent relationship proceeds only onesided? Yemen has always been open to foreign interventions and this phenomenon became more visible after 2015. Most of the studies on this period analyze Iran – Houthi relation by concentrating on the Iranian regional influence. However, this study criticizes the literature which takes Houthis as purely proxy under the control of Iran and evaluates proxy relationship as multi-dimensional. In summary, having took into consideration of the capacity of non-state actors in shaping states, regional system, and the balance of power in this system; this study argues that Houthis took advantage of the current regional developments and regionalized their struggle in Yemen to increase their leverage by maintaining Iranian support and they were able to assure a considerable maneuver area in their relations with Iran.
