Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Dünyası Araştırmaları, cilt.125, sa.247, ss.313-328, 2020 (Hakemli Dergi)
Üçüncü Ayasofya Kilisesi, İstanbul’un fethinin ardından camiye çevrilmiştir. Ayasofya Camisi’nin statüsü ve onun üzerindeki Türk egemenliği mütareke dönemine kadar tartışma konusu olmamıştır. Mütareke döneminde Rumlar, Ayasofya Camisi’ni, tekrar kilise yapmak için bazı girişimlerde bulunmuşlardı. Türk Kurtuluş Savaşı, Rumların, Ayasofya Camisi üzerindeki hayallerine son verdi. Ayasofya Camisi, Cumhuriyet’in ilk yıllarında, Dünya ve Türk kamuoyunun gündemine, tamiratları ile gelmiştir. Ayasofya Camisi, 24 Kasım 1934’te, Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararnamesiyle müzeye çevrilmiştir. Ayasofya Camisi’ni müze yapan Bakanlar Kurulu kararı, günümüze kadar, bu kararın altındaki Atatürk’ün imzasının şekli ve kararın resmi gazetede yayınlanmaması nedeniyle tartışma konusu olmuştur. Tartışmayı yapanlar, bu kararnamede Atatürk’ün imzasının taklit edildiği görüşünü savunmaktadırlar. 24 Kasım 1934 tarihli kararname gerçektir, Atatürk’ün imzası taklit edilmemiştir. Ayasofya Camisi’nin müzeye çevrilmesi kararının, Türkiye’ye dışarıdan dayatıldığı şeklinde soyut iddialar mevcuttur. Bu iddialar, Türkiye’nin 1930’lardaki siyasal ve sosyal gerçekleriyle uyumlu değildir. Ayasofya Camisi, haç ve hilalin arasında kavga nedeni olmasın diye, idari bir kararla müze yapılmıştır. Fakat geçen zaman içinde, Ayasofya tekrar kilise olsun veya kilise olmuyorsa Ayasofya’nın yarısı cami yarısı da kilise olsun şeklinde, Türkiye’nin siyasal ve sosyal gerçekleriyle uyuşmayan düşüncelerin ortaya atılması Ayasofya Camisi’nin müze yapılmasının gerekçesinin yeterince anlaşılmadığını ortaya çıkarmaktadır. Unutulmamalıdır ki Ayasofya Müzesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenliği altında olan bir binadır.
Türkiye Cumhuriyeti, idari veya hukuki bir kararla,
Ayasofya Müzesi’nin statüsünü, Ayasofya Camisi olarak değiştirebilir.