Akademik Veri Yönetim Sistemi
Güvenlik Çalışmaları Dergisi, cilt.21, sa.2, ss.149-162, 2019 (Hakemli Dergi)
Öz: Terörle ve radikalleşme ile mücadele uygulamalı psikolojinin önemli araştırma konularındandır. Örneğin, Temmuz 2005 Londra intihar saldırı-ları sonrasında normal görünümlü İngiliz vatandaşlarının nasıl intihar sal- dırıları gerçekleştirebildikleri ile ilgili şiddet eğilimli radikalleşme olgusu önemli bir araştırma konusu olmuştur. Diğer taraftan, 15 Temmuz 2016 FETÖ darbe teşebbüsü sonucunda 251 vatandaşımızın şehit ve yüzlerce- sinin gazi olması açık bir şekilde göstermektedir ki FETÖ ve benzeri terör örgütlerindeki radikalleşme süreçlerinin psikolojik analizleri Türkiye’de şiddet eğilimli radikalleşme ile mücadelede önem arz etmektedir. Bu çalış- mada terör örgütlerinde yaşanan radikalleşme süreçlerinde örgüt üyelerinin hangi psikolojik değişkenlerin etkisiyle terör eylemlerine yönlendirildiği konusunda literatüre bulgularını kuramsal çerçevede inceledim. İlk ola- rak terör örgütlerinde radikalleşme süreçleri ve bazı bireysel ve bireyler arası değişkenler arasındaki ilişkilerin analizlerine yer verdim. Sonrasında ise terör örgütlerindeki radikalleşme süreçlerini İki-Piramitli Modele göre FETÖ yapısına belirli atıflar çerçevesinde değerlendirdim. Literatüre göre psikopatoloji veya düşük sosyoekonomik düzey gibi değişkenler ve terör örgütlerinde radikalleşme süreçleri arasında tek başına anlamlı bağlantılı [correlative] veya nedensel [casual] bir ilişki görülmemektedir. Diğer taraf- tan İki-Piramitli Modeline [Two-Pyramid Model] göre bazı bireyler arası değişkenler ve terörist radikalleşme süreçleri arasında pozitif bağlantılı iliş- kiler bulunduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmada terör örgüt yapılarının içinde yaşanan radikalleşme süreçlerinin örnek olay ince- lemeleri ve psikolojik modeller ile araştırılmasının önemine dikkat çekme-yi amaçlamaktayım.
Anahtar kelimeler: FETÖ, Göreceli Yoksunluk, Terörizm, İkili Piramit Model, Sosyal Kimlik Kuramı, Merdiven Modeli.
Abstract: Counter terrorism and radicalization are important research to- pics in applied psychology. For instance, after July 2005 suicide attacks in London, the phenomenon of violent radicalization became a hot topic as to how seemingly ordınary British citizens could commit suicide attacks. Moreover, the 2016 FETÖ coup attempt with 251 martyrs and hundreds of ghazis evidently show that psychological examination of radicalization process in FETÖ and similar terror groups is significant to counter violent radicalization in Turkey. In this paper, I reviewed the literature on how ter-rorist group members are persuaded to carry out terror attacks via psycho- logical variables. First, I examined the radicalization processes of terrorist organizations on some individual and interpersonal variables. I then analy- zed the radicalization processes in terror groups based on the Two-Pyramid Model with specific reference to FETÖ. The literature does not show any significant direct correlative or causal relationship between radicalization processes in terror groups and psychopathology or low socioeconomic sta- tus. On the other hand, based on the Two-Pyramid Model there are positive correlative relationships between interpersonal variables and terrorist radi- calization. In this paper, I intended to draw attention on the importance of examining the radicalization processes in terrorist groups with case studies and psychological models.
Keywords: FETÖ, Relative Deprivation, Two-Pyramid Model, Social Identity Theory, Staircase Model.